ترمز الکتروموتور  

چرا استفاده از ترمز الکتروموتور در سیستم‌های حرکتی ضروری است؟

ترمز الکتروموتور چیست؟ ترمز الکتروموتور یکی از مهم‌ترین اجزای ایمنی و کنترل است که برای توقف سریع و ایمن الکتروموتورها به‌کار می‌رود. ترمز الکتروموتور پس از قطع برق به آرامی از حرکت می‌ایستد، ترمز الکتروموتور با اعمال یک نیروی مقاوم، توقف فوری و قابل‌اعتماد را تضمین می‌کند.

ترمز الکتروموتور در کاربردهایی که ایمنی، دقت، و زمان توقف کوتاه اهمیت بالایی دارد — مانند جرثقیل‌ها، بالابرها، آسانسورها، خطوط نقاله، دستگاه‌های CNC و ماشین‌آلات بسته‌بندی — نقشی حیاتی ایفا می‌کند.

ترمزها می‌توانند به‌صورت الکترومغناطیسی، مکانیکی، دینامیکی، یا هیدرولیکی طراحی شوند و عملکرد آن‌ها ممکن است مبتنی بر اعمال مستقیم نیرو یا بر اساس قطع برق و فعال‌سازی خودکار (Fail-Safe) باشد. در این مقاله، با انواع ترمزهای مورد استفاده در الکتروموتورها، اصول عملکرد، مزایا، معایب، معیارهای انتخاب و نکات تخصصی نصب و نگهداری آشنا خواهید شد.

انواع ترمز الکتروموتور

 1️⃣ ترمز الکترومغناطیسی (Electromagnetic Brakes)

ترمز الکترومغناطیسی نوعی سیستم توقف است که با استفاده از نیروی مغناطیسی، دیسک ترمز را به‌صورت مکانیکی درگیر می‌کند. ساختار داخلی آن معمولاً شامل بوبین (سیم‌پیچ)، لنت ترمز، دیسک یا صفحه اصطکاکی، فنر بازگردان و بدنه فلزی است. با اعمال ولتاژ به بوبین، میدان مغناطیسی ایجاد شده باعث جذب دیسک به سطح ترمز شده و نیرو را منتقل می‌کند. در صورت قطع برق، فنرها دیسک را آزاد کرده و ترمز آزاد می‌شود (یا برعکس، بسته به نوع عملکرد). از مزایای این سیستم می‌توان به پاسخ سریع، کنترل دقیق، عدم تماس دائمی قطعات و مصرف انرژی پایین حین عملکرد اشاره کرد. با این حال، محدودیت‌هایی مانند حساسیت به گرد و غبار، نیاز به تغذیه الکتریکی، و افت عملکرد در دمای بالا از جمله چالش‌های این نوع ترمزها محسوب می‌شود.

 2️⃣ ترمز دینامیکی (Dynamic Braking)

ترمز دینامیکی روشی برای کاهش سرعت الکتروموتور است که در آن، پس از قطع برق، موتور مانند ژنراتور عمل کرده و انرژی جنبشی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. این انرژی سپس در مقاومت‌ها به گرما تبدیل و به محیط دفع می‌شود. این روش بدون قطعات مکانیکی عمل کرده، سریع و مناسب برای توقف‌های مکرر است. اما انرژی را بازیافت نمی‌کند، نیاز به مقاومت‌های بزرگ دارد و در برخی موارد توقف کامل ایجاد نمی‌کند. کاربرد آن در جرثقیل‌ها، آسانسورها و ماشین‌آلات صنعتی رایج است.

 3️⃣ ترمز مکانیکی الکتروموتور

ترمز مکانیکی فنری یا ترمز فنری اعمال‌شونده (Spring-Applied Brake) نوعی ترمز ایمن (Fail-Safe) است که در آن نیروی ترمز از طریق فشار فنرها اعمال می‌شود و تنها زمانی که برق به بوبین ترمز وارد شود، ترمز آزاد می‌گردد. در حالت عادی و بدون برق، فنرها دیسک ترمز را به لنت‌ها فشار می‌دهند و از حرکت شفت جلوگیری می‌کنند. این مکانیزم باعث می‌شود در صورت قطع ناگهانی برق، سیستم به‌طور خودکار در حالت ایمن متوقف شود. از مزایای این نوع ترمز می‌توان به ایمنی بالا، قابلیت توقف در شرایط اضطراری، دوام بالا و کاربرد در محیط‌های صنعتی سخت اشاره کرد. اما حجم فیزیکی بیشتر، نیاز به فضای نصب، و در برخی موارد صدا یا لرزش مکانیکی هنگام عملکرد از محدودیت‌های آن هستند. این نوع ترمز در بالابرها، جرثقیل‌ها، نقاله‌ها، و ماشین‌آلاتی که نیاز به توقف اضطراری دارند بسیار پرکاربرد است.

بر اساس نوع موتور الکتریکی

✅️ ترمز الکتروموتور تکفاز 

✅️ ترمز الکتروموتور سه فاز 

ساختار و اجزای اصلی ترمز الکتروموتور

ساختار و اجزای اصلی ترمز الکتروموتور به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند حرکت شفت موتور را به‌صورت ایمن، سریع و قابل‌اعتماد متوقف کنند. این سیستم معمولاً شامل اجزای الکترومکانیکی است که با همکاری یکدیگر، نیروی ترمز را تولید و اعمال می‌کنند. در ادامه، اجزای کلیدی یک ترمز الکتروموتور را به‌صورت خلاصه معرفی می‌کنیم:

☑️ بوبین (Coil or Magnet Coil)

قلب سیستم ترمز الکترومغناطیسی است که با دریافت برق، میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند و سایر قطعات را درگیر یا آزاد می‌سازد.

☑️ دیسک ترمز (Brake Disc or Armature Plate)

صفحه‌ای فلزی که با کمک نیروی مغناطیسی یا فنرها به لنت یا سطح اصطکاکی فشرده شده و باعث توقف شفت موتور می‌شود.

☑️ لنت ترمز (Friction Lining)

سطحی با مقاومت اصطکاکی بالا که روی دیسک یا محفظه ثابت نصب می‌شود و با تماس مکانیکی، گشتاور ترمز تولید می‌کند.

☑️ فنر بازگردان (Pressure or Compression Springs)

در ترمزهای فنری، نیروی ترمز از طریق فشار این فنرها تأمین می‌شود. با قطع برق، فنرها فعال شده و ترمز درگیر می‌شود.

☑️ محفظه ترمز (Brake Housing)

بدنه‌ای که اجزای ترمز را در خود جای می‌دهد و معمولاً از فلز با مقاومت بالا ساخته می‌شود تا تحمل فشار و حرارت را داشته باشد.

☑️ پوشش ضد گرد و غبار (Dust Cover)

برای جلوگیری از ورود آلودگی، گرد و ذرات به داخل مجموعه ترمز استفاده می‌شود و نقش مهمی در افزایش عمر سیستم دارد.

☑️ واحد کنترل تغذیه (Brake Control Unit)

مدار یا منبع تغذیه‌ای که برق مورد نیاز بوبین را تأمین کرده و گاهی همراه با تایمر، PLC یا سنسورها برای عملکرد هوشمند استفاده می‌شود.

خرید ترمز الکتروموتور

برای خرید ترمز الکتروموتور باید عوامل متعددی مانند نوع کاربرد، توان موتور، شرایط محیطی و برند سازنده را در نظر گرفت. انتخاب صحیح در زمان خرید ترمز الکتروموتور می‌تواند باعث افزایش ایمنی، کاهش استهلاک و بهبود عملکرد ماشین‌آلات صنعتی شود. همچنین هنگام خرید ترمز الکتروموتور باید به نوع نصب، گشتاور ترمز و خدمات پس از فروش توجه ویژه‌ای داشت. اگر به دنبال بهترین گزینه برای خرید ترمز الکتروموتور هستید، مشاوره با تأمین‌کننده‌های معتبر و بررسی مشخصات فنی ضروری است.

قیمت ترمز الکتروموتور

قیمت ترمز الکتروموتور بسته به نوع ترمز (الکترومغناطیسی، فنری یا دینامیکی)، گشتاور مورد نیاز، برند و ویژگی‌هایی مانند ضد انفجار بودن یا سطح حفاظتی، متفاوت است. معمولاً قیمت ترمز الکتروموتور در مدل‌های چینی و ایرانی بین ۳ تا ۱۲ میلیون تومان متغیر است، در حالی که برندهای اروپایی یا ترمزهای خاص می‌توانند بیش از ۳۰ میلیون تومان قیمت داشته باشند. هنگام بررسی قیمت ترمز الکتروموتور باید مشخصات فنی موتور، شرایط نصب و خدمات پس از فروش را نیز در نظر گرفت تا انتخابی مطمئن و متناسب با نیاز صنعتی انجام شود.

لیست قیمت ترمز الکتروموتور 

بهترین ترمز الکتروموتور

ترمز الکتروموتور دینامیک موتور (Dinamik motor)

ترمز الکتروموتور انارک (ENARC)

ترمز الکتروموتور sew

ترمز الکتروموتور زینلی

ترمز الکتروموتور موتورژن

نتیجه گیری

برای انتخاب بهترین ترمز الکترومغناطیسی، ابتدا مشخصات فنی مورد نیاز شامل قدرت موتور، شرایط کاری، نوع کاربرد و محیط را در نظر بگیرید. سپس از بین برندهای معتبر، مدلی را انتخاب کنید که علاوه بر عملکرد فنی، از لحاظ خدمات پس از فروش و گارانتی نیز شرایط مطلوبی داشته باشد.

سوالات متداول 

 1️⃣ ترمز الکترومغناطیسی در مقابل ترمز مکانیکی چه تفاوتی دارد؟
ترمز الکترومغناطیسی با نیروی مغناطیسی عمل می‌کند و سرعت واکنش بالاتری دارد، در حالی که ترمز مکانیکی بر اساس اصطکاک فیزیکی عمل می‌کند.

 2️⃣ آیا ترمزهای الکترومغناطیسی مصرف برق بالایی دارند؟
خیر، بیشتر ترمزهای مدرن بهینه شده‌اند تا مصرف انرژی پایینی داشته باشند و در شرایط استراحت برق مصرف نمی‌کنند.